İran ve İsrail Arasında Tırmanan Gerilim Sürüyor: Neler Yaşandı?
İsrail’in 13 Haziran’da İran’ın nükleer tesislerine ve füze üslerine düzenlediği saldırılarla başlayan gerilim, İran’ın karşılık olarak balistik füzeler fırlatmasıyla devam ediyor.
İran’ın füzelerinin bir kısmı İsrail’in Demir Kubbe hava savunma sistemi tarafından engellenirken, diğer bir kısmı Tel Aviv, Kudüs ve Bat Yam bölgelerine isabet etti.
İsrailli yetkililer saldırılarda en az 10 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
İran, yaklaşık bir yıl önce yaptığı saldırılarda da İsrail’e misilleme yapmıştı:
İlk saldırı, Nisan 2024’te İsrail’in Şam’daki İran büyükelçiliğine düzenlenen saldırıya karşılık olarak gerçekleşti.
İkinci saldırı ise aynı yılın Temmuz ayında Hamas lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da öldürülmesinden sonra yapıldı.
İran, bu olaylara karşılık Ekim 2024’te İsrail’e yaklaşık 200 füze fırlattı ancak çoğu füze, İsrail ve ABD hava kuvvetleri tarafından engellendi.
Demir Kubbe Nedir?
İsrail’in kullandığı Demir Kubbe, geliştirilmiş ve 10 yıldan uzun süredir kullanılan bir hava savunma sistemidir.
Bu sistem, İsrailli savunma şirketi Rafael ve İsrail devletine ait Hava ve Uzay Sanayileri kurumu tarafından ortak geliştirilmiştir. Üretimi İsrail’in kuzeyindeki bir tesiste gerçekleşmektedir.
İsrail medyasında yer alan haberlere göre, sistemin üretiminde başlangıçta tamamen ülkenin kendi kaynakları kullanılmak istenmiş ancak seri üretime geçildikten sonra ABD’den alınan mali destekle sistem bileşenlerinin yarısı ABD’de üretilmeye başlanmıştır.
Demir Kubbe sistemi, 2011 yılında İsrail’in farklı menzillere karşı geliştirdiği üç hava savunma sisteminin ilki olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Demir Kubbe, kısa menzilli saldırılara karşı roket, füze ve havan topları gibi tehditlere karşı kullanılmaktadır.
Rafael’in internet sitesinde, Demir Kubbe’nin etkinliği kanıtlanmış dünyanın tek çok amaçlı sistemi olduğu belirtilmektedir.
Diğer hava savunma sistemleri arasında, orta ve uzun menzilli tehditlere karşı geliştirilen Davut’un Sapanı, atmosferin en üst katmanlarına ulaşabilen Ok 2 ve atmosfer dışına çıkabilen Ok 3 sistemleri yer almaktadır.
Demir Kubbe, gece, gündüz ve her türlü hava koşulunda çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Sistemin radarları tehdidi tespit ederek gelen roketleri havada imha etmek için füzeler gönderir.
Rafael’e göre, Demir Kubbe’nin başarı oranı yüzde 90’dır. Ancak daha önceki çatışmalarda Hamas tarafından kullanılan düşük maliyetli roketlerin sistemi delerek hasara neden olduğu görülmüştür.
Demir Kubbe’de kullanılan savunma füzelerinin maliyeti 20.000 ila 100.000 dolar arasında değişmektedir.
Demir Kubbe’nin Önemi Nedir?
Demir Kubbe sistemi, İsrail’in roket ve füze saldırılarının yol açtığı zararları önleme çabalarında kritik bir rol oynamaktadır.
Özellikle İsrail’in güney ve kuzeyinde normal yaşamın devamı ve güvenliğin sağlanması konusunda büyük önem taşımaktadır.
Savunucuları, Demir Kubbe sayesinde İsrail’in kendisine yönelik tehdidi azalttığını ve kara harekatına gerek duyulmadığını savunmaktadır.
Ancak bazı eleştirmenler, İsrail’in bu sisteme fazla güvenerek diğer güvenlik önlemlerine yeterince kaynak ayırmadığını dile getirmektedir.
Özellikle erken uyarı sistemlerinin yetersiz olduğu ve yeterli sığınak bulunmadığı eleştirileri yapılmaktadır.
